■ چراغ های فوق العاده ماه در آسمان بخش عمومی

زیبا و رویایی

سپاس

«بی تو مهتاب شبی
باز از آن کوچه گذشتم
همه تن چشم شدم
خیره به دنبال تو گشتم ...»

با گرامی‌داشت یاد شاعر مهتاب و کوچه، زنده‌یاد فریدن مشیری، و با سپاس از شما به خاطر به اشتراک گذاشتنِ این تصاویر زیبا، به آگاهی دوستداران می‌رسانم: روزنوشتِ دیروز این بنده با نام «نزدیک‌تر شدنِ همدمِ دیرین» نیز به همین پدیده (بزرگ‌تر دیده شدنِ ماهِ کامل در نقطه‌ی حضیض مدارش به گرد زمین) اختصاص دارد و در این نشانی در دسترس است :

http://filaa.iiiwe.com/closer_longtime_companion

بسیار زیبا
ممنون از شما و جناب مهندس فیلا

منم ممنون :)

در راستای شعار خوب «ویراستار پارسی» عزیز که پیشنهاد کردند همه‌ی اعضای iiiwe ویراستار و اصلاح‌کننده‌ی نادرستی‌ها، خطاها و غلط‌های یکدیگر باشند، اکنون که چند مورد از اشتباه‌ها و نادرستی‌های نگارشی در نوشته‌های تنی چند از دوستان و همکاران را یادآوری کرده‌ام، بدین‌وسیله از این که در کامنت پیشینِ خود در این صفحه، نام شاعر گران‌سنگِ معاصرمان، «فریدون مشیری» را به‌اشتباه «فریدن» نوشته‌ام، از همه‌ی اعضای گرامی این شبکه‌ی تخصصی پوزش می‌خواهم.
هرچند که ترجیح می‌دادم یکی دیگر از اعضای ارجمند سایت، زودتر از خودم این نکته را متوجه و متذکر گردد.

آقای مهندس فیلا
شاید به خاطر اشتباه و عادت بصری، کسی متوجه نشده و یا انتظار چنین اشتباهی در کامنت شما را نداشته
گذشته از این "عنوان این روزنوشت" از نظر القائ معنی به خواننده مشکلی ندارد؟
آیا بهتر نبود از "نورافشانی فوق‌العاده ماه در آسمان" یا "جلوه‌های فوق‌العاده ماه در آسمان" بهتر نیستند؟

سلام آقای مهندس افتخاری.

به نکته‌ای که درباره‌ی عنوانِ این روزنوشت یادآور شده‌اید، با دو نگاه می‌توان نگریست :

یک :
عبارت «چراغ‌های فوق‌العاده‌ی ماه در آسمان» به خودیِ خود و بدون ریشه‌یابی منشأ آن در مأخذِ انگلیسی، عبارتِ نادرست یا غلطی نیست؛ هرچند که من هم با شما موافقم که می‌توانست شیواتر باشد. اما همین که تلاش شده استعاره‌ای («چراغ ماه») در این عنوان به کار رود، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ذوق و تلاش برگزیننده‌ی عنوان برای انتقال حس زیبایی‌شناسانه‌ی حاکم بر تصویرها باشد.
همچنین، در این عنوان ایهامی برخاسته از مفهوم واقعیِ «ماه» (در جایگاه قمر سیاره‌ی زمین) و مفهومی که پارسی‌زبانان از «ماه» به‌عنوان صفتی هم‌تراز با «زیبا» یا «بسیار زیبا» در ذهن دارند، کم‌وبیش احساس می‌شود؛ که اگر آگاهانه بوده باشد، جای امیدواری‌ست.

دو :
با نگاهی به عنوانِ این تصاویر در پایگاه‌های انگلیسی‌زبانی که مأخذِ این روزنوشت بوده‌اند، درمی‌یابیم که عبارتِ « چراغ‌های فوق‌العاده‌ی ماه در آسمان» برخلافِ امیدواری‌هایی که نگاه بند «1» پدید آورده بود، فقط یک برگردانِ شتاب‌زده، بی‌دقت، سرسری و نادرست از عبارتِ
«Supermoon lights up the sky»
است؛ که بی‌توجه به مفهوم Supermoon که همان «ماهِ کاملِ واقع در حضیض مداری‌اش» یا «قرص بزرگِ ماه» است، پیشوندِ Super را «فوق‌العاده» ترجمه کرده، و فعل Lights up را که به معنای «روشنایی بخشیدن، نورانی کردن، فروزان کردن، افروختن، روشن کردن و نور دادن» است، به «چراغ‌ها» برگردانده است!
در حالی که معنی سرراست و ترجمه‌ی درستِ عبارتِ انگلیسی یادشده می‌شود :
«قرص بزرگِ ماه، آسمان را روشن و فروزان می‌کند.»
یا در حالتِ مصدری و تیترگونه‌ی آن : «قرص بزرگِ ماه، روشنایی‌بخش و فروزاننده‌ی آسمان»
شک دارم که اگر Supermoon را «ابَرماه» ترجمه کنیم، نتیجه‌ای شیوا و دریافت‌پذیر برای خواننده به دست آید.

البته همه‌ی این‌هایی که گفته شد، انتقادی را متوجه سرکارخانم مهندس فتاحی نمی‌کند؛ چون به احتمال نزدیک به یقین، ترجمه و تنظیم این عنوان، کار ایشان نبوده است، و ایشان صرفاً ارسال‌کننده‌ی این گردآورده برای iiiwe بوده‌اند.

به هر حال، اگر من می‌خواستم این روزنوشت را تنظیم و ارسال کنم، عنوانی که برایش برمی‌گزیدم، برداشتی آزاد اما درست از «Supermoon lights up the sky» و چنین می‌بود:

«نماهایی از رخ‌ برافروختن همدم دیرین زمین»

تا یادآور این ابیات از غزل‌های حافظ شیراز و به‌نوعی «تضمین» آن‌ها باشد:

ـ دوش می‌آمد و رخساره برافروخته بود / تا کجا باز دل غمزده‌ای سوخته بود.
ـ جان عشاق سپند رخ خود می‌دانست / آتش چهره بدین کار برافروخته بود.
ـ کفر زلفش ره دین می‌زد و آن سنگین‌دل / در پی‌اش مشعلی از چهره برافروخته بود.
ـ نه هر که چهره برافروخت، دلبری داند / نه هر که آینه سازد، سکندری داند.


پوزش می‌خواهم که سخن به درازا کشید.

آقای مهندس فیلا از بابت توضیحات ارائه شده سپاس
ولی به نظرم مصراع آخر از جنس مصراعهای قبلی نبودند
همچنین مصراع سوم به گمانم تطابق بیشتری داشت
و چه زیبا و خاطره انگیز سه مصراع اول در آلبوم "جان عشاق"(تصنیف جان عشاق) توسط استاد محمدرضا شجریان ارائه شده اند
"رخ‌نمائیهای ماه تمام در پهنه آسمان"

درست می‌فرمایید جناب افتخاری؛ سه بیتِ نخست، از یک غزل هستند و طبعاً هم‌وزن با یکدیگر. بیتِ چهارم اما از غزلی دیگر از خواجه‌ی شیراز است.
در نقل این ابیات، قصد تنها این بود که با نشان دادنِ کاربرد‌هایی از فعل «رخساره برافرختن» و «چهره برافروختن» در شعر حافظ، خوانندگان از مفهوم فعل انگلیسی «Light Up» در این کاربرد ویژه، دریافتِ ملموس‌تر ودقیق‌تری داشته باشند.

عنوانِ برگزیده‌ی شما هم بسیار رسا و خوش‌طنین است و از آن رو که گوش و ذهن مخاطب با فعل زیبای «رخ نمودن» به‌واسطه‌ی به‌کارگیری‌اش در بسیاری شعرها و تصنیف‌ها مأنوس و مألوف است، می‌تواند عنوانی بسیار گویا و درخور برای مجموعه‌ی این نماهای زیبا از قرص کامل و بزرگ ماه باشد.

دیشب با خود می‌اندیشیدم شاید حتا مصرع نخستِ یادشده در بالا («دوش می‌آمد و رخساره برافروخته بود») نیز بی هیچ افزوده یا دخل و تصرفی می‌توانست نامی شایان و مناسب برای این گردآورده باشد.

جناب مهندس فیلا
سپاس از توضیح و حسن نظرتان
به نظر میرسد عنوان پیشنهادی آخر هم نیاز به قدری آشنائی شعری داشته باشد تا خواننده قبل از باز کردن متن بتواند پیش زمینه ذهنی برای خود آماده نماید